Yenidoğan:

• Bebeğiniz dünyayı sizinle beraber keşfetmeye başlayacak ve dış ortama alışması biraz zaman alacaktır. Kokunuz, sesiniz ve yüzünüzden sizi tanımaya çalışacaktır.
• Sevgiyle dolu bakımınız, ağlayınca kucaklayarak sıkıntısını anlamaya çalışmanız, onu emzirip yatıştırmanız anne bebek arasında kuvvetli bir bağ oluşmasını sağlayacaktır. İstediğinde sizinle ilişkiye geçebileceğini öğrenecektir.
• Babalar da anneler gibi önemlidir. Bebekleri ile oynamaları, konuşmaları, bakımına katılmaları bebeğinizin daha sağlıklı büyümesini sağlar.
• Doğumdan itibaren hatta daha öncesinde sizi işitebilir, kokunuzu alabilir. Ağlayarak farklı sesler çıkararak iletişim kurmaya çalışır. Görme ilk zamanlarda çok iyi olmasa da vardır, yaklaşık 20-25 cm uzaklığı en net görürler. Yaklaşık 1-2 ay civarında ise görme yetenekleri daha iyi olur.
• İlk bir ay boyunca bebeğinizin beslenmesi, kilo alımı ve anne ile uyumunun sık sık değerlendirilmesi gerekebilir. 3-7-14. günlerde ve 1. ayın sonunda doktor kontrolleri yapılması bu bakımdan önemlidir.
• Yenidoğan döneminin genellikle ilk haftasında (2-7. gün arası) görülen ve ailelerde tedirginliğe yol açan durumlardan biride, yenidoğan sarılığıdır.
• Düşük düzeydeki sarılıklarda tedaviye gerek yoktur. Ancak bebeğin doğum haftası, anne bebek arasında kan uyuşmazlığı olup olmaması, bebeğin doğumdan sonra hangi günde olduğu, bebeğin kilo durumu ve sarılık değeri değerlendirilerek gerekli olması halinde fototerapi tedavisi verilir.
• Fototerapi de kullanılan ışığın etkisiyle, bebeğin vücudunda biriken bilirubin suda eriyecek duruma dönüşür ve böylece idrarla daha fazla ve daha kolay atılabilir.

• Bebekler kuvvetli bir sese veya gürültüye karşı aniden irkilip kollarını dışa doğru açar, el ayak parmaklarını açar, gözlerini kapatıp açar. Buna moro refleksi denir. Yenidoğan döneminden itibaren olması normaldir, en geç 6. ayda kaybolması gerekmektedir.
• Yenidoğan bebek koltuk altından tutulup sert bir zeminde ayakların üzerine ağırlık gelmeden tutulunca adım atar, merdiven çıkar gibi ayaklarını yukarı kaldırır. Buna adımlama refleksi denir. Yenidoğan bebekte yakalama ve tutma refleksi kuvvetlidir. Bu bebeği koruyan bir reflekstir.
• Doğumdan itibaren hatta daha öncesinde sizi işitebilir, kokunuzu alabilir. Ağlayarak farklı sesler çıkararak iletişim kurmaya çalışır. Görme ilk zamanlarda çok iyi olmasa da vardır, yaklaşık 20-25 cm uzaklığı en net görürler. Yaklaşık 1-2 ay civarında ise görme yetenekleri daha iyi olur.

1 aylık bebek:

• Bir aylık bebek başını bir yöne çevirince o taraftaki kolunu gerer öbür kolunu ise hafif bükülü tutar. Buna tonik boyun refleksi denir. Fizyolojik bir durumdur.
• Kardeşler birbirinden her yaşta öğrenir. Abla ağabeylerin onunla konuşması oynaması için fırsatlar vermeniz her yaştaki çocuklarınızı geliştirir.

2 aylık bebek:

• İki aylık bebek başını ve boynunu dik tutar. Göz kontağı kurabilir, anneye gülümser.
• Elini ağzına götürür. Dünyayı tanımak istiyor, öğreneceği çok şey var. Ellerini keşfetmesi uzanmasının başlangıcı. En duyarlı tanıma organı ağzı olduğundan ellerini serbest bırakmanız, güvenli nesneleri ağzına götürmesini engellememeniz öğrenmesini kolaylaştıracaktır.
• Yüz yüze konuşarak, çıkardığı sesleri taklit ederek, ninni ve şarkı söyleyerek sesler çıkarmasını, konuşmasını destekleyebilirsiniz.
• Sesler çıkarmaya çalışırken, ağzında köpüklenme ve salyalanma olabilir, bu köpük tarzındaki sekresyonlarda muhtemelen bebeği enfeksiyonlara karşı koruyan yararlı maddeler vardır.

3 aylık bebek:

• Bu ayda bebek daha güçlüdür, kas uyumu gelişmiştir.
• Üç aylık bebek karın üstü yatırıldığında baş ve omuzlarını kaldırır. Bu şekilde başını 90 derece bir süre tutabilir. Başını her yöne rahat çevirir.
• Yatarken kendini döndürmeye çalışır. İki elini bir araya getirebilir. Oyuncaklara ilgi gösterir, sallar ses çıkarmaya çalışır.
• Görmesi keskinleşir, insanları izlemek hoşuna gider. Başını kaldırıp çevresini görmek isteyecek, sırtını güçlendirip oturmaya çalışacaktır. Kucakta veya bebek arabasında taşırken başı ve bel kısmını yastıkla destekleyerek yarı oturur durumda tutmanız, uyumadığı zamanlar sırtının güçlenmesi için yüzükoyun oynamasına (tummy time) fırsat vermeniz gelişimini destekleyecektir.

4 aylık bebek:

• Destekle kucakta oturabilir. Kucakta iken ellerinden tutularak müzik eşliğinde ritimli dans etmek müzik dinlemek hoşuna gider.
• Pek çok şeyi anlamaya ve size anlatmaya çalışıyor, sizi dinleyecektir. Konuşmaya merak sarması sesler çıkarmaya çalışması ve çıkardığı sesleri sizin ona tekrar etmeniz dil gelişimini destekler.
• Oyun halısında yatırılarak yerde oyunlar oynamasına izin vermeniz kaslarının gelişimini destekler.

5 aylık bebek:

• Bu dönemde yabancılara karşı yakın davranırlar ama özellikle annesi yanında birden kaygılanabilirler. Öncesinde çok sık karşılaşmadığı, tanımadığı kişilerle yalnız bırakılmamalıdır.
• Gözleri ile arayarak bulma, farklı uzaklıklara odaklanabilme becerileri gelişir.
• Evdeki temiz, değişik ses çıkaran nesneleri ağzına götürmesi, elden ele geçirmesi, vurması ve atmasına izin vermeniz, onunla birlikte bak-dokun-dinle hisset gelişimini destekler.
• Bebeğinizin ilk dişleri bu dönemde çıkabilir.

6 aylık bebek:

• Bu döneme kadar bebeğimiz anne sütü ile beslendiyse, artık tamamlayıcı beslenme (ek gıda) başlanmasının zamanı geldi. Takip eden doktorunuz veya hemşirenizden de destek alarak macera dolu bir sürece hazır olun!…
• Aslında tamamlayıcı beslenmeye başlama (ek gıdalara başlama) süreci çok keyifli bir süreç ama pek çok anneyi strese sokabiliyor, bu stres çoğu zamanda gereğinden çok fazla oluyor. Bu noktada birkaç püf noktasından bahsetmek isterim. İlki bebeğiniz mama sandalyesinde oturabiliyor olmalı, ikincisi ise sinirli veya vakit darlığı olan bir dönemde katı gıda vermeye çalışmayın, en önemlisi de ilk başlarda bebeğinizin öğün miktarları açısından beklentiniz çok yüksek olmasın.
• Tamamlayıcı beslenme öğün ya da öğünlerinizin, bebeğiniz ve sizin için en keyifli zamanlar olduğunu aklınızdan çıkarmayın ve bu konuda bilmediğiniz, merak ettiğiniz ya da endişelendiğiniz bir durum olursa, bir uzmandan yardım almayı ihmal etmeyin.

7 aylık bebek:

• Yedi aylık bebek desteksiz oturabilir,
• Nesneleri, parmak ve avuç içini kullanarak bir elinden diğerine geçirebilir.
• Sesli ve sessiz harfleri birleştirerek tek heceli sesler çıkarabilir. ‘’ga,de,ba gibi’’
• Beden dilini kullanır, bir şeyi istemediğinde kafasını çevirir, kucaklanmak istediğinde kollarıyla uzanır.
• Yattığı yerde dönebilir.

8 aylık bebek:

• Hareketleri artmaya başlar, yatar pozisyondan oturur pozisyona kendisi geçebilir.
• İstediklerini ağlayarak anlatmak yerine, göstererek yada iki heceli sesler ‘’DaDa, DeDe, BaBa‘’ çıkararak anlatmaya çalışır.
• İletişim gücü hızlı bir ilerleme kaydeder.

9 aylık bebek:

• Emekleyebilir, yerini değiştirebilir.
• Desteksiz uzun süre oturabilir, destekle kısa süre ayakta durabilir.
• Başındaki örtü veya şapkayı kendisi çekip çıkartabilir.

10 aylık bebek:

• Baş ve işaret parmaklarını kullanarak, cisimleri tutabilir.
• Kendini beslemesine izin verilmelidir.
• El çırpma ve başbaş yapma gibi hareketleri rahatlıkla yapar.
• Tanımadığı insanlara karşı yabancılık hissedip ağlayabilir.

11 aylık bebek:

• Destekle ayakta durur.
• Saklanma bulma tarzı oyunları sever, kitap ve resimleri incelemeyi sever.
• Söylenenleri anlayabilir ve birkaç kelime söyleyebilir.
• Engellenmeyi sevmez, böyle bir durumda bağırıp ağlayabilir.

12 aylık bebek:

• Anlamlı üç kelimeyi söyleyebilir.
• Bir yerden destek almadan yürüyebilir.
• Yerdeki oyuncağı ayaktayken eğilip alabilir, top oynayabilir.
• Merdivenlerden destekle çıkabilir.
• Taklit yeteneğinin geliştiği bir dönemdir.

18 aylık bebek:

• Koşabilir, merdiven çıkabilir, kaşık tutabilir, su içebilir.
• 15-20 kelime bilir.
• ‘’Ayakkabılarını getir’’ gibi basit komutları anlar yapar.
• Basit hayali oyunlar oynar. Araba sürme, bebeği besleme, ata binme gibi.  
• Bilişsel becerileri artar. Neden-sonuç ilişkisini daha iyi kurabilir.
• 18. Ayına gelmiş bir bebek artık yardımsız yürüyebilmelidir.

24 aylık bebek:

• 2-3 kelimelik cümle kurabilir. ‘’ Baba gel, Su ver vb.’’
• Dişlerini fırçalayabilir. Kitap sayfalarını çevirebilir.
• Tuvalet eğitimi 2-3 yaş arasında başlanabilir. (Ayrıntılı bilgi için ‘’Çocuklarda Tuvalet Eğitimi’’ konulu yazıma bakabilirsiniz. Çocuklarda Tuvalet Eğitimi )
• 200-250 civarında kelime öğrenebilir. Vücudunda ki organların kabaca yerini bilir.
• Masal dinlemeyi sever.
• Basit soruları yanıtlar. ‘’ Anne evde mi? – Evet’’ ‘’Yemek ister misin? – Hayır’’
  
  Uzm. Dr. Kadir MUTLU
  Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı